OPMEER – Gemiddeld gooit iedere Opmeerder jaarlijks 108 kilo fijn huishoudelijk restafval weg. Dit cijfer is in vergelijking tot andere gemeenten goed te noemen. Toch kan dit resultaat nog beter worden in de toekomst, want 77% uit de gemiddelde restafvalzak bestaat uit grondstoffen die opnieuw gebruikt kunnen worden. Zij hoorden eigenlijk in een andere afvalbak thuis. Dit is beter voor het milieu en de kosten. Om het restafval te verminderen wordt er een unieke challenge georganiseerd. Hierbij worden inwoners gevraagd om drie maanden lang dagelijks 100 gram restafval per persoon per dag te besparen. Dit kan door afvalpreventie of door het beter scheiden van het restafval. Als dit lukt, dan krijgt ieder huishouden een cadeaubon van 20 euro om lokaal te besteden.
Minder restafval is beter voor milieu en portemonnee
De ambitie van het kabinet is dat de Nederlandse economie in 2050 volledig circulair is. Om die ambitie waar te maken moeten we minder grondstoffen gebruiken, andere grondstoffen gebruiken, producten langer gebruiken en meer hergebruiken. Bij de verbranding van restafval komt CO2 vrij, wat schadelijk is voor het milieu. Om die reden wordt de belasting op het verbranden van restafval, en daarmee ook de afvalstoffenheffing, steeds hoger.
Wethouder Vincent Buis: “In Opmeer is slechts 23% van het ingezamelde restafval écht restafval. De rest kan nog hergebruikt worden als het wordt gescheiden en in de juiste bak beland. Dat betekent dat het niet alleen zonde is voor de natuur om geen restafval te scheiden, maar ook duur. De ambitie om de hoeveelheid restafval verder te verlagen is in juli dit jaar vastgelegd in het nieuwe Grondstoffenplan. Deze challenge vormt een mooie start hiervoor!”
Challenge ‘minder grijs, iedereen prijs’
De challenge ‘minder grijs, iedereen prijs’ loopt van 1 oktober tot 1 januari 2025. Hierbij worden alle inwoners van Opmeer aangemoedigd om dagelijks 100 gram restafval per dag te minderen. Als dit lukt, krijgt ieder huishouden een beloning van 20 euro die lokaal besteed kan worden. Elke dag minder restafval weggooien is vrij eenvoudig. Dit kan al door bijvoorbeeld een bananenschil en twee eierschalen niet in de grijze bak, maar in de groene bak weg te gooien. Er worden er geen individuele bakken gewogen, het gaat om het gemiddelde restafvalgewicht van alle huishoudens bij elkaar.
Lokale ambassadeurs roepen op om mee te doen
Inwoners worden met een communicatiecampagne opgeroepen om samen met elkaar de uitdaging aan te gaan, met de slogan ’minder grijs, iedereen prijs!’. Gertjan de Waard, directeur inzameling HVC: “We gaan deze unieke uitdaging graag sámen aan. Met inwoners, de gemeente en met onze eigen medewerkers. Circulariteit vraagt om meer dan alleen een container bij de deur of goede verwerkingsmogelijkheden. Het vergt ook dat inwoners de juiste informatie hebben over afval scheiden en informatie over het voorkomen van afval. Daarnaast mag het ook een beetje leuk zijn!”
Afvalcoaches gaan de wijken in en er komt een mobiele milieustraat, waar inwoners klein grof afval kunnen inleveren. Volgens een enquête die de gemeente dit voorjaar heeft gehouden is hier behoefte aan. Daarnaast zijn kinderburgemeesters Julia Schipper en Luuk Ganzinga, theatermaker Nout Pekel en zwerfafvalraper Anne de Bruin ambassadeur van de challenge. Via social media en op de website hvcgroep.nl/challenge-opmeer geven zij tips aan andere inwoners.
Tekst gaat verder onder de foto
Positieve beloning voor bespaargedrag
Deze uitdaging is uniek in Nederland. In veel Nederlandse gemeenten worden inwoners aangespoord om minder afval te maken en meer te recyclen. Meestal wordt dit gedrag gestimuleerd door een prijsprikkel op restafval. In de plaats van één tarief voor iedereen wordt de prijs van restafval per huishouden berekend, een heel effectief middel.
In Opmeer wordt een positieve beloning gekoppeld aan bespaargedrag: voor minder restafval word je beloond met 20 euro. Dit is voor zover bekend de eerste gemeente in Nederland die een positieve beloning koppelt aan beter afval scheiden. Het is dan ook nog onduidelijk in hoeverre onze challenge effectief zal zijn.
Gertjan de Waard: “We beseffen dat dit een leerproces is. De challenge in Opmeer is een mooi voorbeeld van hoe we samen met de gemeente en haar inwoners nieuwe manieren proberen te ontdekken om afval beter te scheiden en te verminderen. We zijn benieuwd naar de resultaten en kijken ernaar uit om de opgedane lessen toe te passen in andere gemeentes”.
Gedragswetenschapper Reint Jan Renes vindt het “zeker het proberen waard. Vooral het feit dat iedereen mág meedoen maar niet moet, en dat het door de 100 gram heel klein gehouden is maakt de challenge kansrijk”.
